Khi pháp luật bị thách thức trên đường phố

Cuteo@

Vụ việc một cán bộ Cảnh sát giao thông bị đẩy về phía đầu xe tải đang lưu thông trên địa bàn xã Phượng Dực, Hà Nội, xét đến cùng không chỉ là một vụ án hình sự nghiêm trọng. Nó là một biểu hiện cụ thể của mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân trong đời sống thường nhật, nơi pháp luật được thực thi trực diện nhất và cũng dễ bị thách thức nhất.

Trong xã hội hiện đại, giao thông đường bộ là không gian công cộng có mức độ rủi ro cao, đòi hỏi kỷ luật và sự tuân thủ nghiêm ngặt. Lực lượng Cảnh sát giao thông chính là công cụ của Nhà nước để duy trì kỷ luật ấy. Khi một người điều khiển phương tiện vi phạm các quy định cơ bản như không đội mũ bảo hiểm, sử dụng biển kiểm soát không hợp lệ, và không chấp hành hiệu lệnh dừng xe, thì vấn đề trước hết là ý thức công dân. Nhưng khi sự không chấp hành ấy chuyển hóa thành hành vi bạo lực, trực tiếp đe dọa tính mạng người thi hành công vụ, thì đó đã là sự phủ nhận vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội.

Điều đáng lưu ý là hành vi này không diễn ra trong khoảng trống. Việc đối tượng từng chống đối, nhốt cán bộ công an xã khi bị kiểm tra vi phạm trước đó cho thấy một kiểu ứng xử có tính lặp lại, trong đó pháp luật không được nhìn nhận như một chuẩn mực chung cần tuân thủ, mà như một lực cản cá nhân có thể tìm cách vô hiệu hóa. Đây là biểu hiện của sự thiếu hụt trong quá trình hình thành ý thức pháp quyền, nơi quyền tự do cá nhân không được đặt trong mối quan hệ với trách nhiệm xã hội.

Ở góc độ quản trị, việc cơ quan tiến hành tố tụng khởi tố bị can về tội “Giết người” cho thấy Nhà nước đã lựa chọn cách tiếp cận nghiêm khắc nhưng cần thiết. Pháp luật không chỉ xử lý những hậu quả đã xảy ra, mà còn phải ngăn chặn những hành vi có khả năng gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Trong trường hợp này, việc cán bộ Cảnh sát giao thông thoát nạn không làm giảm đi tính chất nguy hiểm của hành vi, cũng không thể trở thành lý do để hạ thấp mức độ trách nhiệm pháp lý.

Tuy nhiên, nhìn rộng hơn, vụ việc cũng đặt ra yêu cầu đối với toàn xã hội. Không thể chỉ trông đợi vào sự nghiêm khắc của pháp luật mà bỏ qua yếu tố văn hóa ứng xử và giáo dục công dân. Một xã hội ổn định không chỉ dựa vào hệ thống chế tài mạnh, mà còn dựa vào sự đồng thuận xã hội về tính chính danh của pháp luật và lực lượng thực thi pháp luật. Khi người dân coi việc chấp hành pháp luật là điều tự nhiên, thì xung đột giữa cá nhân và quyền lực công sẽ giảm đi đáng kể.

Cũng cần ghi nhận rằng, trong bối cảnh áp lực giao thông ngày càng lớn, lực lượng Cảnh sát giao thông đang phải đối diện với nhiều rủi ro hơn trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Việc họ kiên quyết, đúng mực, tuân thủ quy trình trong những tình huống căng thẳng là điều kiện cần để bảo đảm trật tự, an toàn cho toàn xã hội. Những nỗ lực ấy cần được nhìn nhận công bằng và được bảo vệ bằng cả pháp luật lẫn sự ủng hộ của cộng đồng.

Vụ việc tại Phượng Dực vì thế là một lời nhắc nhở. Pháp quyền không phải là khái niệm trừu tượng, mà hiện diện trong từng hành vi nhỏ của đời sống hàng ngày. Coi thường pháp luật, suy cho cùng, không chỉ gây nguy hiểm cho người khác, mà còn làm suy yếu chính nền tảng bảo đảm an toàn và ổn định của xã hội mà mỗi cá nhân đang sống trong đó.