Khi pháp luật bị thách thức: Bài học từ một hành vi manh động

Lâm Trực@

Trong đêm 21/8/2025, giữa lúc Hà Nội đang khoác lên mình bầu không khí trang nghiêm chuẩn bị cho một sự kiện chính trị – lịch sử trọng đại, một sự việc bất ngờ đã xảy ra trên tuyến đường Nghi Tàm. Hai thanh niên chưa đầy 18 tuổi, Nguyễn Bá Hoài Nam và Nguyễn Văn Quân, phóng xe với tốc độ cao, không đội mũ bảo hiểm, và khi bị lực lượng cảnh sát cơ động ra tín hiệu dừng lại, họ đã chọn cách lao thẳng xe vào Đại úy Lê Đình Công – người đang làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh khu vực.

Hậu quả để lại không chỉ là những vết thương nặng nề cho chiến sĩ công an – chấn thương sọ não, gãy xương mũi, gãy tay – mà còn là sự rúng động trong dư luận xã hội. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã khởi tố vụ án, tạm giữ hai đối tượng để điều tra về hành vi giết người.

Điều làm vụ việc trở nên đặc biệt nghiêm trọng nằm ở bối cảnh: cả nước đang hướng về Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Không chỉ là một ngày lễ truyền thống thường niên, năm nay Hà Nội là trung tâm của những hoạt động quy mô lớn nhất trong nhiều thập kỷ, với diễu binh, diễu hành, hợp luyện tổng duyệt – tất cả đều nhằm khẳng định sức mạnh, niềm tự hào dân tộc và sự trưởng thành của đất nước sau 80 năm.

Trong không gian ấy, kỷ cương, trật tự và an ninh được đặt ở mức ưu tiên cao nhất. Mọi hành động chống đối, coi thường pháp luật không chỉ là nguy cơ cho cá nhân cán bộ đang thi hành công vụ, mà còn là sự thách thức đối với uy tín quốc gia trong một dịp thiêng liêng mang tầm vóc lịch sử. Nói cách khác, vụ việc không đơn thuần là một vụ án hình sự, mà còn là một vết xước lên sự chuẩn bị chu đáo, đầy trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, khi chúng ta muốn trình diện trước Nhân dân và bạn bè quốc tế hình ảnh một đất nước an toàn, ổn định và kỷ luật.

Nếu so sánh quốc tế, trong nhiều quốc gia phương Tây như Mỹ hay Anh, với những tình huống tương tự – khi đối tượng lao xe thẳng vào cảnh sát – hành vi ấy thường được coi là “tấn công gây nguy hiểm đến tính mạng lực lượng thực thi công vụ”. Và kết cục thường thấy là cảnh sát sẽ nổ súng ngay tại chỗ để vô hiệu hóa mối đe dọa, bất kể đối tượng còn rất trẻ. Không ít vụ việc đã trở thành bi kịch khi thanh thiếu niên mất mạng chỉ vì vài giây chống đối.

Ở Việt Nam, trong cùng một tình huống, lực lượng cảnh sát cơ động không chọn giải pháp bạo lực, mà vẫn kiên trì ra tín hiệu dừng xe, chấp nhận rủi ro và cuối cùng chính cán bộ công an phải chịu thương tích cực kỳ nghiêm trọng. Đây là điểm khác biệt căn bản, phản ánh bản chất nhân văn của hệ thống thực thi pháp luật ở nước ta: mạng sống của công dân – dù là những người đang vi phạm – vẫn luôn được coi trọng.

Con người, trong bất kỳ xã hội nào, cũng phải học cách giới hạn sự tự do của mình trong khuôn khổ luật pháp và lợi ích cộng đồng. Tự do không phải là khả năng muốn làm gì thì làm, mà là năng lực lựa chọn đúng trong vô vàn khả năng sai. Khi hai thiếu niên kia coi việc phóng xe và lao vào cảnh sát là một “giải pháp”, thì đó không chỉ là sự manh động, mà còn là sự thất bại trong việc hình thành nhân cách công dân.

Sự việc này cũng nhắc nhở chúng ta rằng, bảo vệ an ninh quốc gia không chỉ là trách nhiệm của lực lượng công an. Đó còn là trách nhiệm giáo dục của gia đình, của nhà trường và của toàn xã hội. Một thế hệ trẻ lớn lên mà thiếu đi sự dẫn dắt về đạo lý, thiếu sự hiểu biết về giá trị cộng đồng, thì tất yếu sẽ xuất hiện những hành vi manh động như trên.

Việc khởi tố, điều tra và xử lý nghiêm minh hai đối tượng là điều cần thiết, không chỉ để răn đe mà còn để khẳng định rằng xã hội này vẫn còn những ranh giới không thể xóa nhòa. Nhưng sâu xa hơn, vụ việc là một lời cảnh tỉnh: chúng ta cần xây dựng một hệ sinh thái văn hóa – giáo dục – pháp luật đủ mạnh để thanh niên không còn coi thường pháp luật như một trò chơi, và để mỗi hành vi sai lầm không biến thành một thảm kịch cho cả cá nhân và cộng đồng.

Trong một đất nước đang đi lên bằng niềm tin vào pháp luật và kỷ cương, mọi hành động thách thức pháp luật đều sẽ phải trả giá. Nhưng bài học thật sự mà chúng ta cần rút ra là: làm thế nào để thế hệ trẻ hiểu rằng, sự trưởng thành không bao giờ bắt đầu từ hành vi chống đối, mà từ việc tự giác tôn trọng những giới hạn chung của xã hội.