Một đứa trẻ bẻ khóa thế giới

Khoai@

Nó mười lăm tuổi. Lớp 10. Không phải thần đồng, cũng chẳng điên loạn. Chỉ là một đứa trẻ sống trong thời đại này. Nó có một chiếc điện thoại cùi bắp. Thứ mà thiên hạ vẫn hay gọi như vậy. Bằng cái máy ấy, nó phá được hàng chục kênh truyền hình lớn. K+, VNPT… bẻ mã hóa trong ba mươi giây. Người lớn thừa nhận, nó làm được điều mà họ chưa kịp nghĩ tới.

Ông Hán Việt Linh, Phó Chánh văn phòng của VTVcab cho biết, vụ việc bẻ khóa loạt kênh truyền hình đã phơi bày những lỗ hổng lớn trong hệ thống bảo mật của nhiều nhà cung cấp truyền hình trả tiền tại Việt Nam. Ảnh PV

Không ai dạy nó điều đó ở trường. Cũng chẳng cần ai dạy. Mạng xã hội đầy rẫy những nhóm ngầm, chia sẻ cách phá khóa, bán phần mềm lậu, hướng dẫn cách trở thành “cao thủ”. Nó không hỏi đạo lý. Nó chỉ làm.

Người ta bảo, nó không thể bẻ được VTVcab vì hệ thống của họ dùng mã hóa L1 DRM. Loại mã hóa cao cấp, ngang hàng Netflix, Disney+. Cũng có thể. Nhưng ai đảm bảo rằng tháng sau nó không tìm được cách?

Vấn đề không nằm ở chiếc điện thoại. Không nằm ở phần mềm. Không nằm ở hệ thống. Vấn đề nằm ở chỗ, một đứa trẻ con đã dựng lên một đài truyền hình lậu với gần một nghìn kênh. Nơi có hơn năm ngàn người xem. Không ai hỏi xem nó nghĩ gì. Cũng không ai hỏi năm ngàn người kia nghĩ gì. Bọn họ xem. Bọn họ khen. Có kẻ gọi nó là thần đồng. Có kẻ tung hô “thiên tài Việt Nam”.

Chúng ta sống trong một thời đại mà bẻ khóa được tung hô như một thành tựu. Ăn cắp trở thành thông minh. Vi phạm bản quyền được gọi là “chia sẻ”. Người ta khát công nghệ nhưng lười suy nghĩ. Ai cũng muốn xem miễn phí. Ai cũng muốn được phục vụ. Không ai hỏi xem nguồn gốc từ đâu. Cũng không ai muốn trả tiền.

Đứa trẻ kia không làm một mình. Nó là mắt xích trong chuỗi vi phạm. Mỗi một cú click vào kênh lậu là một đồng xu rơi vào túi kẻ trộm. Mỗi một lượt xem là một vết cắt vào lưng nhà cung cấp nội dung. Mỗi một nụ cười của người xem là một sự báng bổ vào luật pháp. Nhưng luật pháp không thấy đau. Chỉ những kẻ làm nội dung thấy đau. Họ đầu tư. Họ sản xuất. Họ bảo vệ bản quyền. Và họ bị cướp.

Cướp trắng trợn. Cướp bằng công nghệ.

Người ta bảo phải dùng trí tuệ nhân tạo để quét vi phạm trong thời gian thực. Phải dùng watermark, gắn ID ẩn, chống sao chép. Được thôi. Nhưng một đứa trẻ vẫn có thể vượt qua tất cả. Cái gì con người làm ra, con người khác có thể phá.

Người lớn không sợ. Họ quen rồi. Truyền hình lậu đâu mới xuất hiện hôm qua. Có những kẻ tốt nghiệp đại học, thạc sĩ, kỹ sư, vẫn âm thầm bán tín hiệu truyền hình rẻ tiền qua kênh lậu. Có cả doanh nghiệp làm điều đó. Cái ác không mặc áo rách. Nó khoác vest, đi xe hơi, và nói giọng chuẩn.

Đứa trẻ kia chỉ khác ở chỗ nó chưa biết giấu mình.

Người ta không biết nên gọi nó là gì. Một hacker nhí? Một thiên tài? Một tội phạm chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự? Có thể tất cả. Có thể chẳng là gì. Nó đơn giản là kết quả của xã hội này. Một xã hội nơi công nghệ đi trước đạo đức. Nơi người ta không còn xấu hổ khi ăn cắp. Nơi pháp luật chạy chậm hơn một cú click chuột.

Không ai muốn hỏi bố mẹ nó ở đâu. Cũng chẳng ai hỏi thầy cô nó nghĩ gì. Nhưng nếu không có ai dạy nó đâu là giới hạn, thì nó sẽ không dừng lại. Và cũng sẽ có hàng chục đứa khác như nó. Lớn lên, thông minh, giỏi công nghệ, thiếu lý tưởng, không ranh giới. Chúng sẽ không cần súng, không cần dao. Chúng có internet.

Một đứa trẻ bẻ khóa truyền hình không chỉ là một sự kiện. Nó là lời cảnh báo. Một dấu hiệu. Một cái nhìn lạnh buốt vào tương lai. Tất cả chúng ta đang nhìn thấy, nhưng lại hành xử như thể đó là chuyện bình thường.

Chúng ta tạo ra công nghệ, rồi tặc lưỡi bỏ qua khi nó bị dùng để phá hoại. Chúng ta dựng nên pháp luật, rồi tìm cách lách. Chúng ta sản xuất nội dung, rồi tự tay tiếp tay cho những kẻ cướp. Vậy thì đừng hỏi vì sao đạo đức xã hội đang rách nát.

Một đứa trẻ. Một cái điện thoại cũ. Một cú click. Thế giới bị bẻ khóa.