Những viên thuốc màu tro

Lâm Trực@

Sài Gòn, tháng Năm – Cái nóng bốc lên từ mặt đường như tro bụi hóa thân, thiêu đốt gót chân người nghèo đang chạy đôn đáo vì một viên thuốc. Giữa thành phố náo nhiệt này, một sự thật cay đắng đang rình rập sau ánh đèn trắng của bệnh viện, trong cái mùi thuốc sát trùng và tiếng bước chân vội vã nơi hành lang – có những viên thuốc không chữa lành, mà giết người.

Anh Phú – một người đàn ông đã đi qua gần nửa đời người với hai bàn tay chai sạn vì vôi vữa – kể lại câu chuyện về mẹ mình như kể một giấc mơ cũ rã rời. Mẹ anh từ miền Trung ra Sài Gòn điều trị ung thư dạ dày. Để có tiền chữa bệnh, anh bán cả mảnh đất tổ tiên để lại. Anh làm ngày, làm đêm, ăn cơm nguội, ngủ gốc cây. Mỗi viên thuốc lúc đó như là một tia hy vọng anh bám víu lấy giữa biển trời vô vọng.

Rồi bà mất. Và ít lâu sau, báo chí ầm lên vụ VN Pharma. Người ta nhập về gần chục nghìn hộp thuốc ung thư giả – thứ thuốc mà nếu không cứu được người thì cũng đừng nên giết họ. Anh Phú đọc tin mà tay run. “Không biết mẹ tôi có uống phải thuốc giả không, nhưng nếu có… thì tôi xin kiếp sau đừng làm người”, anh thì thầm, mắt dán vào khoảng không vỡ vụn.

Giữa thời đại máy móc đo lường từng giọt máu, người ta vẫn không đo được lòng người. VN Pharma là một lát cắt. Họ làm giả hồ sơ nhập thuốc ung thư. Họ lách qua các cửa kiểm duyệt bằng những con dấu lạnh lùng và chữ ký vô cảm. Màu áo blouse, lẽ ra trắng tinh như lương tâm thầy thuốc, thì lúc này nhòe nhoẹt như áo lính đã qua trận.

Những viên thuốc – lẽ ra là liều cứu mạng – bỗng trở thành sát thủ thầm lặng. Mỗi giây chậm trễ vì thuốc giả là mỗi nhát cắt vào thời gian sống của bệnh nhân. Một bác sĩ già ở Bệnh viện Ung Bướu nói: “Có loại thuốc chỉ cần chậm nửa giờ là cơ hội sống tụt xuống 80%. Thuốc giả không chỉ là vô dụng, mà là sự lừa phỉnh độc ác.” Có những cái chết không vì ung thư, mà vì hy vọng đặt nhầm chỗ.

Ở một nơi nào đó, trong căn phòng kín gió có máy lạnh chạy êm như ru, người ta ký phê duyệt những viên thuốc bằng giấy tờ photo. Không ai nhìn thấy bệnh nhân – những người đang nằm co quắp trong bệnh viện, tay run run cầm ly nước trông đợi một liều hóa chất. Không ai nghe tiếng rên khe khẽ lúc nửa đêm, hay tiếng con trẻ hỏi mẹ: “Ba mình đi đâu rồi?”. Cái chết không cần báo trước – nó lặng lẽ đi vào cơ thể qua đường tĩnh mạch, qua niềm tin đặt sai chỗ.

Cái lỗ hổng của luật pháp không nằm ở chữ nghĩa, mà nằm ở nơi con người ta đánh mất lòng trắc ẩn. Luật có quy định. Tội có án tử. Nhưng để kết tội, cần xác định hậu quả – mà hậu quả thì mơ hồ, vì ai dám chắc viên thuốc ấy là nguyên nhân? Bằng chứng thiếu. Nạn nhân chết rồi. Chỉ còn những hũ tro cốt lạnh lẽo. Tro – như màu của thuốc giả.

Người ta vẫn tiếp tục uống thuốc. Người bán vẫn tiếp tục livestream. Trẻ con uống thuốc kích ăn rồi béo phì, nội tạng hỏng mà cha mẹ vẫn nghĩ là “tăng trưởng tốt”. Người già uống thuốc bổ mà gan thận thối rữa. Nhưng ở đất nước này, thuốc vẫn được cấp số đăng ký bằng giấy. 22.000 sản phẩm, gấp đôi cả Singapore và Nhật. Nhiều đến mức nhầm lẫn là điều bình thường.

Bà Phạm Khánh Phong Lan – một đại biểu Quốc hội, đã lên tiếng. Nhưng tiếng nói của bà chìm trong biển quảng cáo thuốc tăng cân, thuốc mát gan, thuốc “công nghệ Canada” bán trên TikTok.

Chúng ta đã để y đức – thứ vốn thiêng liêng như lời thề Hippocrates – bị đem ra cân đo cùng tiền bạc. Chúng ta để cho hy vọng trở thành món hàng rao bán bằng livestream. Và chúng ta đang để những kẻ giết người núp bóng thầy thuốc, ngày đêm gieo rắc đau thương cho những gia đình khốn cùng.

Không ai chết hai lần, nhưng cái chết của lòng tin thì giết chết cả một dân tộc.